Phần 1: Khái niệm và các căn cứ để hoạch định chiến lược bảo vệ Tổ quốc.

Phần 2: Nội dung chủ yếu của chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.

     Vận dụng vào quá trình giảng bài, giảng viên cần cập nhật các quan điểm của Đảng, trong đó việc cập nhật Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và văn kiện Đại hội đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ XIX vào nội dung bài giảng là rất cần thiết. Mỗi giảng viên có thể lựa chọn cho mình cách thức vận dụng khác nhau cho phù hợp và đáp ứng tốt mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Trong nội dung 1. Khái niệm và các căn cứ để hoạch định chiến lược bảo vệ Tổ quốc, khi phân tích mục 1.1. Khái niệm về chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Trong giáo trình có đề cập đến vấn đề: “Để nhận thức đúng đắn vai trò, vị trí của chiến lược bảo vệ Tổ quốc, cần đặt nó trong mối quan hệ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và các chiến lược khác, trong việc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam. Giảng viên có thể dẫn chứng ví dụ về Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030” (1). Nêu chủ đề của Chiến lược là: “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con người Việt Nam và sức mạnh thời đại, huy động mọi nguồn lực, phát triển nhanh và bền vững trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiên đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao”. Giảng viên có thể so sánh giữa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội với chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong mối quan hệ với các chiến lược khác để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong giáo trình đề cập đến vấn đề: Cùng với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; chiến lược bảo vệ Tổ quốc còn đồng thời là cơ sở pháp lý để các bộ, ngành thuộc Chính phủ và các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương có căn cứ vững chắc xây dựng các quy hoạch, kế hoạch chiến lược có liên quan đến xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo một định hướng thống nhất. Giảng viên có thể liên hệ việc này ở tỉnh Phú Thọ, trong Văn kiện XIX tỉnh Phú Thọ khẳng định: “Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng và Nhà nước về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, huyện ngày càng vững chắc. Nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, đầu tư xây dựng các thao trường huấn luyện, thế trận quân sự trong khu vực phòng thủ; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế, xã hội địa phương...Xây dựng lực lượng vũ trang trong sạch, vững mạnh có chất lượng tổng hợp và trình độ sẵn sàng chiến đấu cao; xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên vững mạnh, rộng khắp, thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở” (2).

Trong tiểu mục 1.2.2. Đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Giáo trình có đưa ra vấn đề: Tiếp tục phát triển quan điểm đã được khẳng định qua các kỳ Đại hội của Đảng: “Xây dựng thế trận lòng dân vững chắc trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc”. Ở đây, giảng viên sẽ so sánh phân tích quan điểm mới trong Văn kiện Đại hội XIII: Để củng cố và tăng cường hơn nữa “thế trận lòng dân” đáp ứng yêu cầu sự nghiệp cách mạng trong tình hình mới, Đại hội XIII của Đảng có mở rộng về quan điểm và nội hàm, có bổ sung điểm mới, đó là: “phát huy mạnh mẽ thế trận lòng dân” (3).  Và được coi như là cơ sở quan trọng để phát huy sức mạnh “thế trận lòng dân” trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Phát huy ở đây là phải khơi dậy, thúc đẩy các yếu tố cấu thành sức mạnh “thế trận lòng dân” thành “sức mạnh vật chất” to lớn trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đó chính là bước phát triển mới trong tư duy của Đảng ta về tăng cường quốc phòng, an ninh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Việc khẳng định phải xây dựng, “phát huy mạnh mẽ thế trận lòng dân” không chỉ thống nhất với quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử; phù hợp với truyền thống, kinh nghiệm của ông cha ta trong công cuộc đấu tranh dựng nước, giữ nước mà còn phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Ở tiểu mục 1.2.4. Tình hình thế giới, khu vực và trong nước, trong giáo trình từ trang 280 đến 284 đã trích dẫn toàn bộ nội dung mục “Dự báo tình hình thế giới và đất nước những năm sắp tới” (4).  Giảng viên có thể đưa số liệu vào minh họa cho các ý nhỏ trong mục này. Trong phần Tình hình trong nước khi nói đến nội dung trong giáo trình “Kinh tế tăng trưởng nhanh; thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN tiếp tục được xây dựng và hoàn thiện. Đất nước đã ra khỏi tình trạng kém phát triển…”, giảng viên có thể dẫn chứng ví dụ về tăng trưởng của Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020: Tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 6%, khẳng định đây là mức tăng trưởng kinh tế cao trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang gặp khó khăn về dịch bệnh. Giảng viên so sánh, chỉ ra những lợi thế đem lại từ tốc độ tăng trưởng cao như vậy đối với sự phát triển kinh tế của đất nước” (5). Trong tiểu mục này, phân tích thêm tình hình tỉnh Phú Thọ hiện nay: “tỉnh Phú Thọ có vị trí là cửa ngõ phía Tây của Thủ đô Hà Nội, đầu mối trung chuyển, giao lưu kinh tế giữa các tỉnh vùng đồng bằng Bắc Bộ với các tỉnh miền núi phía Bắc; nằm trên hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, gần sân bay quốc tế Nội Bài, cửa khẩu quốc tế Lào Cai… nên có nhiều điều kiện, cơ hội để tăng cường hợp tác, liên kết phát triển... Nguồn lực đầu tư của tỉnh còn hạn hẹp; sức cạnh tranh của doanh nghiệp và sản phẩm còn thấp; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao... là những khó khăn, thách thức đối với sự phát triển; do vậy, Đảng bộ tỉnh cần có những định hướng chiến lược, chủ động, nắm bắt cơ hội và hạn chế những tác động bất lợi trong thực hiện nhiệm vụ chính trị” (6) để cho học viên nhìn thấy bức tranh tổng thể về tình hình thế giới, khu vực, đất nước và tỉnh nhà trong việc triển khai thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới hiện nay.

Trong nội dung 2. Nội dung chủ yếu của chiến lược bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn hiện nay, ở mục 2.2. Mục tiêu cụ thể trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế - xã hội, tư tưởng, văn hóa, đối ngoại, quốc phòng an ninh, giáo viên có thể chọn lọc đưa một số các chỉ tiêu chủ yếu về kinh tế, xã hội trong phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2020-2025 vào để minh họa cụ thể cho nội dung này. Ngoài ra có thể phân tích và dẫn chứng thêm các số liệu cụ thể trong văn kiện XIII ở mục 7, Bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong phần I. Kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2016-2020 đã đạt được và trong giai đoạn tiếp theo toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phải tiếp tục bảo vệ và phát triển, đó là: tiếp tục triển khai thực hiện hệ thống pháp luật, các chiến lược, đề án về quân sự, quốc phòng an ninh đã được ban hành và triển khai thực hiện đồng bộ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc như: “Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự, chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia. Chiến lược an ninh quốc gia, Chiến lược an toàn, an ninh mạng quốc gia”. Thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quốc phòng, an ninh đã từng kết hợp chặt chẽ với phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội: đã chỉ đạo xây dựng, phát huy tốt vai trò nòng cốt của 28 khu kinh tế -quốc phòng, tham gia phát triển kinh tế - xã hội ở trên địa bàn chiến lược đặc biệt khó khăn dọc biên giới đất liền, trên biển, hải đảo; đã từng bước bố trí lại dân cư thành các cụm làng xã, thôn, bản theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh…” (7).    

Trong mục 2.3. Quan điểm và nhiệm vụ, ở phần 2.3.3. Nhiệm vụ, trong nội dung * Xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, kết hợp chặt chẽ với bảo vệ Đảng, bảo vệ vững chắc an ninh chính trị nội bộ, trong quá trình giảng nội dung này, giảng viên có thể đưa vào nhiệm vụ thứ 11. Củng cố, tăng cường quốc phòng an ninh; kiên quyết kiên trì đấu tranh bảo vệ và giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trong phần thứ hai, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 -2025 trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. Trong đó phân tích và làm rõ vấn đề “Bảo vệ tuyệt đối an ninh, an toàn các mục tiêu, công trình quan trọng của đất nước. Chủ động rà soát bổ sung phương án, kế hoạch bảo đảm an ninh trật tự trong đại dịch Covid-19, tạo môi trường an ninh, an toàn để phục hồi phát triển kinh tế - xã hội” (8). Giảng viên có thể lồng ghép một số nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh Phú Thọ, trong đó có nhiệm vụ thứ 6 về quốc phòng, an ninh “Củng cố tiềm lực quốc phòng, an ninh; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững chắc; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội” (9).

Ở phần 2.4. Một số giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện thắng lợi chiến lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay, giảng viên có thể chọn 1,2 giải pháp để liên hệ cụ thể ở Việt Nam theo tinh thần Đại hội XIII, trong Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tổng kết công tác Xây dựng Đảng và thi hành điều lệ Đảng. Ở giải pháp 2.4.2. Đẩy mạnh công tác tư tưởng văn hóa, đây là lĩnh vực rất quan trọng nhằm xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần, tạo thế trận lòng dân để bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới. Khi phân tích giải pháp này, giảng viên có thể phân tích “Hệ thống lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam tiếp tục được bổ sung, phát triển: Nghị quyết số 06-NQ/TW, ngày 05/11/2016 về thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới…” (10). Trong giải pháp 2.4.3. Phát triển kinh tế - xã hội, giảng viên có thể đưa điểm mới của Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII là yêu cầu việc tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng cần phải được đẩy mạnh hơn, thực hiện mạnh mẽ hơn, cần phải "đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng", "chuyển mạnh" nền kinh tế sang mô hình tăng trưởng mới, "tạo bứt phá" trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Phần này giảng viên cần cập nhật để thấy được phát triển kinh tế gắn với an ninh quốc phòng như thế nào. Bên cạnh đó, trong nội dung này, giảng viên lồng ghép  vào  vấn đề tạo sự chuyến biến mạnh mẽ trong việc xây dựng văn hóa, đạo đức và lối sống kết quả “các cấp ủy, tổ chức đảng coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo sơ kết, tổng kết, tuyên truyền, nhân rộng những điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt” bằng nhiều hình thức phong phú, có tác dụng lan tỏa trong Đảng và xã hội, ví dụ như Quân ủy Trung ương phát động phong trào thi đua “phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” (11). Và giảng viên có thể chọn 1, 2 giải pháp để liên hệ cụ thể ở tỉnh Phú Thọ theo tinh thần Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX ở phần những nhiệm vụ cụ thể và giải pháp chủ yếu. Ở giải pháp thứ nhất 2.4.1. Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước, đây là giải pháp then chốt quyết định nhất để thực hiện có hiệu quả chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, giảng viên có thể đưa vào giải pháp của tỉnh Phú Thọ “Tăng cường xây dựng tiềm lực quốc phòng, giữ vững an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội; ngăn chặn, xử lý kịp thời hoạt động chống phá của các thế lực thù địch” (12) để làm rõ vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của tỉnh Phú Thọ. Đối với giải pháp thứ tư 2.4.4. Tăng cường quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh, trong nội dung Tăng cường sức mạnh quốc phòng an ninh cả về tiềm lực và thế trận, giảng viên có thể lồng ghép hoạt động của tỉnh Phú Thọ: “Đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, luyện tập, diễn tập và công tác giáo dục bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng; thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội. Xây dựng lực lượng vũ trang trong sạch, vững mạnh có chất lượng tổng hợp và trình độ sẵn sàng chiến đấu cao; xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên vững mạnh, rộng khắp, thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở” (13).  “Đảng bộ và nhân dân tỉnh Phú thọ tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng và Nhà nước về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, huyện ngày càng vững chắc” (14).

Trên đây là những ví dụ trong việc vận dụng Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ XIX vào giảng dạy bài số 7 “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Tuy nhiên đó chỉ là định hướng mở ra nhiều cách khai thác, vận dụng. Giảng viên không nhất thiết vận dụng tất cả, mà chỉ chọn một số nội dung nhất định, tập trung vào những nội dung trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với dung lượng kiến thức của bài để khai thác, vận dụng cho hiệu quả. 

Có thể khẳng định trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chuyên môn giảng dạy của giảng viên Trường Chính trị tỉnh hiện nay, việc cập nhật quan điểm của Đảng, nhất là Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ XIX trong giảng dạy là rất cần thiết, nhằm nâng cao tính thực tiễn của bài giảng, đáp ứng yêu cầu công tác đào tạo, bồi dưỡng trong nhà trường hiện nay. Đội ngũ giảng viên nhà trường cùng Đảng bộ và nhân dân tỉnh Phú Thọ quyết tâm phấn đấu hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã đề ra, góp phần xứng đáng cùng cả nước thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng trong giai đoạn mới.

* Tài liệu tham khảo:

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG, H. tr.206.

2. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.89.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG, H. tr157.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG, H. tr 105-109.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG, H. tr 8-9.

6. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.57-58.

7. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb CTQG, H. tr56.

8. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb CTQG, H. tr152.

9. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.65.

10. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb CTQG, H. tr169.

11. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb CTQG, H. tr177.

12. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.89.

13. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.89.

14. Đảng bộ tỉnh Phú Thọ: Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, tr.154.