Tuy nhiên, trong thời gian qua, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có nhận thức lệch lạc, chưa coi trọng việc học tập lý luận chính trị, thậm chí là lười học lý luận chính trị. Đánh giá về tình trạng này, trong chín biểu hiện của suy thoái tư tưởng chính trị được Đảng đề cập ở Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) ở biểu hiện thứ ba đã nêu rõ: Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hiện tượng này đang diễn ra khá phổ biến ở các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị từ cấp trung ương cho đến cấp cơ sở. Thực tiễn trong công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ hệ thống chính trị cấp cơ sở ở Trường Chính trị tỉnh Phú Thọ cũng cho thấy tình trạng học viên lười học lý luận chính trị được thể hiện ở một số biểu hiện sau:

     Một là, nhiều học viên chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị, thậm chí cá biệt có học viên còn cho rằng đó là việc làm gây mất thời gian, lãng phí thời gian cho công việc chuyên môn của họ. Họ chỉ chú tâm vào việc nhận thức cần thiết phải học tập chuyên môn, nghiệp vụ gắn với công việc mình đảm nhận, ít quan tâm hoặc không hề quan tâm đến học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị.

     Hai là, khi học tập lý luận chính trị nhiều học viên chưa thực sự nghiêm túc, học qua loa, đại khái, chiếu lệ, hình thức, tình trạng đi học muộn, về sớm còn phổ biến, tình trạng xin nghỉ học tương đối nhiều. Có học viên đi học với tư tưởng học để có bằng, học để đủ điều kiện để đề bạt, bổ nhiệm trong công tác cán bộ... Chính vì vậy, chưa thật sự toàn tâm, toàn ý cho việc nghiên cứu, học tập. 

     Ba là, nhiều học viên ý thức học tập chưa tốt, chưa chấp hành tốt kỷ luật, kỷ cương trong nghiên cứu, học tập; chưa chuyên tâm học tập, hiện tượng mất tập trung, làm việc riêng, vừa học vừa điều hành hoặc giải quyết công việc của cơ quan; trong quá trình học tập trên giảng đường nhiều học viên còn chưa tích cực tham gia trao đổi, thảo luận, không nghiên cứu tài liệu trước khi đến lớp; đi học không mang sách, vở; bài thi, thu hoạch thực tế không trên cơ sở tự tìm tòi, nghiên cứu, còn có tình trạng quay cóp, sao chép nên chất lượng học tập lý luận chính trị chưa cao.

     Bốn là, học chưa đi đôi với hành; lý luận chưa gắn liền với thực tiễn. Nội dung, tri thức lý luận chính trị chưa được người học vận dụng thiết thực vào thực tiễn công tác với tư cách là “cẩm nang” định hướng giải quyết các vấn đề phát sinh, đòi hỏi của thực tiễn địa phương, đơn vị mình. Có học viên đi học trở về không nắm được nội dung phần học là gì, không sử dụng làm công cụ giải quyết cho công việc chuyên môn của mình.

     Nguyên nhân của “bệnh lười học lý luận chính trị” theo tác giả xuất phát từ các lý do cơ bản:

     Thứ nhất, bản thân người học: Học viên chưa xác định đúng mục tiêu, động cơ học tập lý luận chính trị (chỉ coi học tập lý luận chính trị để lấy bằng cấp, đáp ứng tiêu chuẩn về hồ sơ để đề bạt, cất nhắc, thăng tiến theo quy định của tổ chức); ý thức chính trị, ý thức đạo đức chưa cao nên chưa có được động cơ học tập trong sáng, chưa hình thành ý thức tự giác trong học tập.

     Thứ hai, nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng: Hiện nay, nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị Trường Chính trị tỉnh Phú Thọ đang thực hiện theo quy chế đào tạo, bồi dưỡng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, tuy nhiên: Việc đổi mới, bổ sung, cập nhật thông tin mới còn chậm; còn trùng lặp, dung lượng kiến thức trong một bài còn lớn, tính logic giữa các bài, các môn và các hệ đào tạo còn nhiều bất cập; thiếu sự liên thông giữa các cấp học, các hệ đào tạo dẫn đến việc cán bộ phải học nhiều lần một số chuyên đề, học phần… những hạn chế đó chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, phong cách lãnh đạo, quản lý cho người học.

     Thứ ba, đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị: Hiện nay, đội ngũ giảng viên của Trường Chính trị tỉnh Phú Thọ có số lượng đông và chất lượng tương đối tốt (100% trình độ thạc sĩ, 01 tiến sĩ). Về cơ bản, đội ngũ giảng viên có trình độ, năng lực chuyên môn và phương pháp giảng dạy tốt. Tuy nhiên, còn một số giảng viên trong áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực và truyền thống còn hạn chế, trong quá trình giảng dạy còn nặng về truyền đạt kiến thức, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học viên. Còn tình trạng giảng viên phông kiến thức chuyên ngành, liên ngành còn hạn chế; chưa cập nhật kịp thời các thông tin kiến thức mới vào trong bài giảng chưa tạo ra được chiều sâu cho bài giảng, tạo sự cuốn hút cho người học.

     Thứ tư, địa phương, đơn vị cử cán bộ tham gia đào tạo, bồi dưỡng: Còn tình trạng địa phương, đơn vị chưa quan tâm, tạo điều kiện tối đa để cán bộ, đảng viên yên tâm, tích cực học tập; còn có sự chồng chéo việc sử dụng cán bộ thực hiện công việc tại cơ quan với việc tạo điều kiện để học viên toàn tâm, toàn ý cho việc học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị khi được cử đi học tập, bồi dưỡng; chưa có chiến lược, kế hoạch sử dụng học viên sau khi hoàn thành các khóa học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị vận dụng các tri thức lý luận vào phục vụ công việc thực tiễn của địa phương, đơn vị.

     Để khắc phục bệnh lười học lý luận chính trị của học viên các lớp đào tạo, bồi dưỡng ở Trường Chính trị tỉnh Phú Thọ theo tác giả, trong thời gian tới cần tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt một số giải pháp sau đây:

     Một là, đẩy mạnh công tác giáo dục, nâng cao nhận thức cho học viên về vị trí, vai trò tầm quan trọng của lý luận chính trị đối với cán bộ, đảng viên. Đây là giải pháp căn cơ, lâu dài để khắc phục bệnh lười học lý luận chính trị. Cần tuyên truyền để học viên thấy được vai trò trung tâm của mình trong việc học tập, bồi dưỡng; giúp họ nhận thức được việc nâng cao trình độ lý luận là quyền lợi và trách nhiệm của mình; là nhu cầu tự thân, việc làm thường xuyên, liên tục, bền bỉ suốt cuộc đời, không bao giờ là đủ.

     Kiên quyết đấu tranh, khắc phục triệt để, những biện pháp mạnh tay để thay đổi cách nhìn nhận học lý luận chính trị vì lý do thăng tiến, lấy bằng cấp, đáp ứng tiêu chuẩn được đề bạt, bổ nhiệm lên những vị trí cao hơn.

     Hai là, cần tiếp tục đổi mới toàn diện công tác giáo dục lý luận chính trị trong toàn Đảng và hệ thống chính trị. Cần tích cực nghiên cứu đổi mới chương trình, nội dung theo hướng thiết thực, gắn với thực tiễn sinh động; cập nhật thường xuyên, kịp thời các kiến thức về các chủ trương mới, cách làm hay, sáng tạo ở các địa phương, các cơ quan, ngành nghề cụ thể, nhất là các kỹ năng giải quyết công việc thực tế của cán bộ, kỹ năng xử lý tình huống chính trị... vào nội dung chương trình học tập, bồi dưỡng. Có như vậy, việc học lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên mới có ý nghĩa thực sự và tránh được tình trạng “dạy chính trị thì mênh mông mà không thiết thực, học rồi không dùng được”, hoặc “lý luận suông”.

     Ba là, phát huy vai trò của người giảng viên giảng dạy lý luận chính trị.

     - Tích cực tu dưỡng rèn luyện tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; rèn luyện bản thân để trở thành người cán bộ đảng, người giảng viên gương mẫu, mẫu mực trong tư tưởng, suy nghĩ, lối sống.

     - Thực hiện tốt phương châm “học nữa, học mãi” học tập thường xuyên, liên tục suốt đời, bồi dưỡng trình độ chuyên môn và học tập từ kinh nghiệm thực tiễn cuộc sống.

     - Giảng viên cần tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, tích cực tham gia các lớp học về phương pháp, tham gia các Hội thi giảng viên giỏi, báo cáo viên giỏi để trưởng thành về chuyên môn, nhuần nhuyễn về phương pháp và kinh nghiệm trong giảng dạy.

     Bốn là, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trong thời gian tới cần đổi mới mạnh mẽ hơn nội dung, khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho phù hợp với thực tiễn ở các cơ sở trên cả nước.

     - Trên cơ sở xác định rõ đối tượng đào tạo để ban hành khung chương trình cho phù hợp với từng đối tượng, tránh việc trùng lặp, trồng chéo hoặc gây lãng phí thời gian.

     - Đổi mới nhanh, kịp thời nội dung đào tạo lý luận chính trị. Cập nhật các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, xác định khung lý luận rõ ràng để các trường chính trị trên cơ sở đó áp dụng vào thực tiễn cơ sở.

     Năm là, đối với Trường chính trị tỉnh Phú Thọ cần tiếp tục rà soát, bổ sung cơ chế, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, tạo điều kiện tốt nhất cho việc nghiên cứu, học tập lý luận chính trị của cả người giảng dạy và người học. Theo đó, cần tập trung vào các nhiệm vụ như: Rà soát, bổ sung các quy chế, quy định về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, về phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương, cơ sở đào tạo trong nghiên cứu, tham mưu, hướng dẫn, kiểm tra, quản lý và tổ chức đào tạo.

     Sáu là, đối với người học: Cần phải xác định đúng động cơ, mục đích của việc học tập lý luận chính trị; tích cực đóng góp ý kiến trong xây dựng bài học, tiếp thu bài giảng của giảng viên, ý kiến của bạn bè để có thêm những bài học kinh nghiệm cho bản thân; gắn những tri thức thu được vào thực tiễn công tác; không ngừng phấn đấu, tu dưỡng đạo đức cách mạng, trình độ lý luận chính trị, kỹ năng, phương pháp luận thông qua con đường tự học tập, tự nghiên cứu gắn với sự định hướng, dẫn dắt của đội ngũ thầy giáo, cô giáo.

     Bảy là, đối với các cấp ủy địa phương, cơ quan, đơn vị quản lý, sử dụng cán bộ đi học cần chọn, cử cán bộ đi đào tạo đúng đối tượng, thiết thực, tránh tràn lan, gây tốn kém, lãng phí. Xác định rõ trách nhiệm của các địa phương, cơ quan, đơn vị trong đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị. Phối hợp chặt chẽ với đơn vị đào tạo tiến hành nghiêm túc kiểm tra, đánh giá quá trình và kết quả học tập của cán bộ, đảng viên được cử đi học. Coi trọng và có kế hoạch bố trí, tạo điều kiện để cán bộ vận dụng kết quả học tập vào thực tiễn công tác. Lấy kết quả học tập, ý thức rèn luyện trong quá trình học tập là một tiêu chí để đánh giá cán bộ.

     Khắc phục bệnh lười học lý luận chính góp phần giải quyết chín biểu hiện của suy thoái tư tưởng chính trị được Đảng đề cập ở Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII); việc tích cực học tập lý luận chính trị, nâng cao trình độ là thể hiện trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, đảng viên đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, góp phần xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, ngang tầm yêu cầu nhiệm vụ, có tâm, tầm, trí tuệ, đạo đức để lãnh đạo đất nước trong thời kỳ mới.