Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII có cách tiếp cận vấn đề sâu sắc, toàn diện hơn.

     Trước đây, nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa hướng đến mục tiêu gìn giữ, lan tỏa giá trị, bản sắc dân tộc độc đáo và không ngừng tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại; xây dựng, phát triển văn hóa để chấn hưng sự xuống cấp về đạo đức xã hội. Văn hóa được xem là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực của sự phát triển. Hiện nay, bên cạnh những sứ mệnh, mục tiêu đó, nhận thức về văn hóa ngày càng toàn diện, sâu sắc hơn; vai trò, chức năng của văn hóa được xem xét ở nhiều chiều cạnh, góc độ với mối tương quan với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội và phát triển con người.

     Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước là một nội dung quan trọng trong chủ đề Đại hội và cũng là mục tiêu, sứ mệnh của nhiệm kỳ Đại hội lần thứ XIII. Việc khơi dậy khát vọng phát triển được đặt ra như một yêu cầu cấp thiết, trong đó vai trò của văn hóa không chỉ là “chất xúc tác” mà phải là “ngọn đuốc soi đường”, cổ vũ, động viên, khơi dậy lòng yêu nước nồng nàn của mỗi người dân, khích lệ tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; khuyến khích tinh thần sáng tạo, tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm, truyền thống hiếu học, đức tính cần cù, chịu khó, siêng năng, nỗ lực cố gắng vượt qua khó khăn, thử thách của người Việt để viết lên những trang sử mới của dân tộc. Trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, truyền thống, sức mạnh văn hóa cần được khai thác, phát huy mạnh mẽ hơn nữa để đất nước phát triển nhanh và bền vững. Văn hóa phải góp phần duy trì sự ổn định xã hội, điều tiết các mối quan hệ, giảm bớt những xung đột bất đồng; là điểm tựa tinh thần, là mục tiêu, khát vọng cao đẹp mà con người muốn vươn tới, bởi bản chất của văn hóa là nhân văn, hướng thiện, hướng con người đến những giá trị cao quý.

     Cùng với điểm nhấn về khơi dậy khát vọng phát triển đất nước thì tinh thần “đổi mới sáng tạo”, gắn liền với tinh thần, trí tuệ, sức sáng tạo, trí thông minh, nhạy bén của người Việt cũng là một điểm nhấn trong Văn kiện Đại hội XIII. Báo cáo chính trị Đại hội XIII của Đảng xác định: “Chú trọng giáo dục đạo đức, nhân cách, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ; giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc tốt đẹp của người Việt Nam; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN”. Để xây dựng, hình thành những con người mới có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt, Báo cáo chính trị Đại hội đề ra nhiệm vụ: “Tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới”; “Quan tâm chăm lo công tác giáo dục, bồi dưỡng và bảo vệ trẻ em, thiếu niên, nhi đồng. Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho thanh niên”; “Đẩy mạnh giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật, bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc của người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ”; “Xây dựng con người Việt Nam thời đại mới, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giũa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại”. Trong giáo dục con người, vai trò của gia đình có ý nghĩa quan trọng, vì thế các cấp, các ngành cần “đề cao vai trò của gia đình trong nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ”; đề cao tinh thần gương mẫu, tiên phong của người lãnh đạo, quản lý, tạo môi trường, không gian văn hóa lành mạnh, dân chủ, nhân văn; khuyến khích tinh thần tự do, đổi mới sáng tạo vì mục tiêu phát triển đất nước.

     Điểm mới trong quan điểm chỉ đạo.

     Báo cáo chính trị Đại hội XIII nêu quan điểm chỉ đạo:

     - Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên.

     - Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hóa, con người Việt Nam, bồi dưỡng sức dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, có cơ chế thu hút, trọng dụng nhân tài, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.

     Điểm mới trong định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030.

     Báo cáo chính trị nêu định hướng phát triển đất nước 10 năm tới đã đề cập cụ thể đến lĩnh vực văn hóa:

     - Định hướng về xây dựng, hoàn thiện thể chế: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển bền vững về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường..., tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

     Tại Đại hội lần này, nhiệm vụ phát huy sức mạnh con người Việt Nam được đặc biệt nhấn mạnh, bởi nguồn lực con người được đánh giá là nguồn lực quan trọng nhất trong quá trình phát triển. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 xác định:

     - Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Tăng đầu tư cho phát triển sự nghiệp văn hóa. Xây dựng, phát triển, tạo môi trường và điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; tài năng, trí tuệ, phẩm chất của con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu và động lực phát triển quan trọng nhất của đất nước.

     -  Định hướng về quản lý phát triển xã hội: Quản lý phát triển xã hội có hiệu quả, nghiêm minh, bảo đảm an ninh xã hội, an ninh con người; thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; xây dựng môi trường văn hoá, đạo đức xã hội lành mạnh, văn minh; chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, chất lượng dân số, gắn dân số với phát triển; quan tâm đến mọi người dân, bảo đảm chính sách lao động, việc làm, thu nhập, thực hiện tốt phúc lợi xã hội, an sinh xã hội. Không ngừng cải thiện toàn diện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

     Vận dụng, quán triệt những nội dung mới trong văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII vào các bài giảng lý luận chính trị là yêu cầu bắt buộc đối với các giảng viên của trường chính trị. Đối với khoa Nhà nước và pháp luật, môn: Những vấn đề cơ bản về quản lý hành chính nhà nước do khoa đảm nhận có chuyên đề 6: “Quản lý hoạt động văn hóa, y tế, giáo dục ở cơ sở” cần đặc biệt quan tâm vấn đề này. Đối với mục 1.2. “Quan điểm của Đảng về văn hóa và văn hóa ở cơ sở” giảng viên cần đánh giá thực trạng, đặc biệt nhấn mạnh các hạn chế đã được chỉ rõ trong Báo cáo chính trị; bổ sung quan điểm của Đảng về văn hóa trong Văn kiện Đại hội XIII để đáp ứng yêu cầu cập nhật kịp thời các quan điểm, chủ trương, chính sách mới.