Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh”, Người đã đề cập đến tư cách đạo đức của một người cách mạng và xác định cụ thể những chuẩn mực của người cách mạng trong từng mối quan hệ với mình, với người và với việc. Sau khi Đảng lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa giành được chính quyền tháng 8/1945, thành lập nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở các cấp ủy đảng, đảng viên phải luôn giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng, xác định vị thế của những công bộc của dân, phục vụ Nhân dân chứ không phải là những “quan cách mạng” được thể hiện trong nhiều tác phẩm, bài viết, bài nói chuyện. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” Bác đã dành 1 chương riêng viết về “Tư cách và đạo đức cách mạng” với 12 điều về “tư cách của Đảng chân chính cách mạng”; ngoài ra Người còn viết rất nhiều bài về đạo đức, như “Chủ nghĩa cá nhân” (năm 1948); “Cần, kiệm, liêm, chính” (năm 1949); “Thường thức chính trị” (năm 1953), “Đạo đức công dân” (năm 1955); “Đạo đức cách mạng” (năm 1958)... Tại lễ kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Đảng năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tự hào khẳng định: “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”; đặc biệt trước lúc đi xa, Người để lại cho toàn Đảng, toàn dân bản "Di chúc" thiêng liêng và có một nội dung rất quan trọng được nhắc đến, đó là công tác xây dựng Đảng, Người căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

Vấn đề xây dựng Đảng nói chung và xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng, với mục tiêu xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để xứng đáng “là đạo đức, là văn minh”. Người cho rằng: Xây dựng Đảng về đạo đức là cơ hội để mỗi cán bộ, đảng viên tự rèn luyện, giáo dục và tu dưỡng tốt hơn, hoàn thành các nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó, đặc biệt là giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng. Cán bộ, đảng viên không phải là thần thánh. Họ là con người, ai cũng có hai mặt tốt - xấu, thiện - ác thường xuyên đấu tranh với nhau. Trong điều kiện môi trường tốt, nếu cán bộ, đảng viên nỗ lực tu dưỡng, phấn đấu, rèn luyện thì mặt tốt, mặt thiện sẽ nổi lên, đẩy lùi mặt ác, mặt xấu và ngược lại. Hồ Chí Minh đưa ra tiêu chuẩn của người cán bộ tốt là người phải vừa có đức, vừa có tài. Trong đó,đạo đức là gốc. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [1]. Trong 12 điều xây dựng Đảng chân chính cách mạng, Người nhấn mạnh, Đảng là một tổ chức cách mạng chứ không phải tổ chức để ‘làm quan phát tài”. Không như vậy, Đảng sẽ rơi vào thoái hóa, biến dạng, tha hóa, xa dân, tự đánh mất sức mạnh tự bảo vệ. Sức mạnh ấy từ dân mà ra, do dân gây dựng, phát triển.

Thực tế trên chặng đường 88 năm xây dựng và phát triển, Đảng đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam đạt được những thành tựu quan trọng và làm tròn sứ mệnh đại diện, đại biểu trung thành cho lợi ích, ý chí và nguyện vọng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, điều đó đã được lịch sử chứng minh và xã hội thừa nhận... Trong quá trình lãnh đạo, Đảng ta đã thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, từng bước nhận thức đúng hơn về vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình; trong đó nội dung xây dựng Đảng về đạo đức là vấn đề hết sức quan trọng, tạo nền móng vững chắc để xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, Đại hội lần thứ XII của Đảng đã có bước phát triển mới về nhận thức và bổ sung cần thiết trong đổi mới tư duy về xây dựng Đảng đó là đặt vấn đề "Đạo đức" đúng tầm quan trọng tương xứng với các mặt tư tưởng, chính trị, tổ chức; Đảng ta tiếp tục khẳng định: Tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng; đưa việc thường xuyên giáo dục, rèn luyện phẩm chất đạo đức thành một nội dung quan trọng, tập trung thực hiện mục tiêu “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”, trong đó cần xây dựng và thực hiện những chuẩn mực giá trị đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên, làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Với quan niệmChủ thể của xây dựng Đảng về đạo đức là toàn Đảng, toàn dân và từng đảng viên; Đối tượng xây dựng Đảng về đạo đức là từng tổ chức đảng, đảng viên; Mục tiêu xây dựng Đảng về đạo đức là xây dựng tổ chức đảng đoàn kết, có văn hóa, đội ngũ đảng viên trung thành với mục tiêu lý tưởng của Đảng, thực hiện đầy đủ, đúng những quy định về tư cách của người đảng viên trong Điều lệ Đảng và các quy định của Đảng… Nghị quyết Trung ương 4 – khóa XII của Đảng đã yêu cầu rõ phải “Xây dựng và thực hiện có hiệu quả nội dung xây dựng Đảng về đạo đức”.

Để tiếp tục làm tốt công tác xây dựng Đảng và góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, thực sự là đạo đức, là văn minh theo tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm định hướng xây dựng Đảng về đạo đức trong Nghị quyết Đại hội XII và các Nghị quyết về công tác xây dựng Đảng của Đảng cần thiết phải khơi dậy, phát huy các giá trị đạo đức, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đấu tranh kiên quyết với các biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng trong giai đoạn mới và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Trong đó cần tập trung vào một số nhiệm vụ sau:

Một là, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, kiên quyết và chủ động khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, trong đó mỗi tổ chức đảng phải tự chỉnh đốn, tự đổi mới về đạo đức, góp phần củng cố niềm tin trong Đảng và nhân dân. Để xây dựng Đảng về đạo đức, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng phải thường xuyên đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng Đảng về đạo đức với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Hai là, phát huy vai trò chủ động, tự giác của cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong việc rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự nêu gương về đạo đức và thực hành đạo đức, thực hiện tốt các nguyên tắc về xây dựng tổ chức, sinh hoạt và lãnh đạo của Đảng... Sự tự giác rèn luyện của mỗi đảng viên có vai trò quyết định hình thành nên đạo đức cách mạng. Người dạy: “Có tài phải có đức, có tài không có đức, tham ô hủ hoá có hại cho nhà nước. Có đức không có tài, như ông Bụt ngồi trong chùa, không giúp ích gì được ai”[2].

Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy Đảng và kịp thời phát hiện, kiểm tra, xử lý tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm, bảo đảm kỷ luật nghiêm minh trong Đảng. Quy định rõ hơn về trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng trong giám sát về đạo đức, tạo cơ chế đủ sức phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Bốn là, xây dựng Đảng về đạo đức phải gắn với thực hiện tốt Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII với 27 biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”... để mỗi tổ chức đảng, đảng viên tự soi xét bản thân mình, nhận rõ khuyết điểm, nguyên nhân và thành tâm sửa chữa bằng những cam kết hành động cụ thể.

88 năm qua, với những quyết tâm cao trong công tác xây dựng Đảng ở mỗi thời kỳ cách mạng, Đảng ta đã và vẫn đang tạo được niềm tin với quần chúng nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng. Để Đảng ngày càng trong sạch vững mạnh, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân cần quyết tâm hơn nữa xây dựng Đảng ta thật sự “là đạo đức, là văn minh” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy.

[1] - Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2002, t.5, tr.252 – 253.

[2] -  Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2001, t.8, tr.184.