Phần thứ nhất: Những quy định chung

Chương I. Điều khoản cơ bản

Chương II. Hiệu lực của Bộ luật Hình sự năm 2015

Chương III. Tội phạm

Chương IV. Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự

Chương V. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự

Chương VI. Hình phạt

Chương VII. Các biện pháp tư pháp

Chương VIII. Quyết định hình phạt

Chương IX. Thời hiệu thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm thời hạn chấp hành hình phạt

Chương X. Xóa án tích

Chương XI. Những quy định đối với pháp nhân thương mại phạm tội

Chương XII. Những quy định đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Phần thứ hai: Các tội phạm

Chương XIII. Các tội xâm phạm an ninh quốc gia

Chương XIV. Các tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người

Chương XV. Các tội xâm phạm quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của công dân

Chương XVI. Các tội xâm phạm sở hữu

Chương XVII. Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình

Chương XVIII. Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế

Chương XIX. Các tội phạm về môi trường

Chương XX. Các tội phạm về ma túy

Chương XXI. Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng

Chương XXII. Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính

Chương XXIII. Các tội phạm về chức vụ

Chương XXIV. Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp

Chương XXV. Các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân và trách nhiệm của người phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu

Chương XXVI. Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh

Phần thứ ba: Điều khoản thi hành

Nội dung Bộ luật Hình sự năm 2017 có nhiều điểm mới, trong bài viết chỉ tập trung vào điểm mới của tội phạm và phân loại tội phạm được quy định thành 2 điều, đó là: Điều 8 và Điều 9 Bộ luật hình sự, so với Bộ luật hình sự 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 vấn đề tội phạm chỉ được quy định trong Điều 8.

Theo đó, Điều 8 quy định: “1.Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.

2. Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác”

Với quy định trên, khái niệm về tội phạm đã được quy định rõ ràng hơn, đối tượng vi phạm như trước đây chỉ là cá nhân, là một trong những yếu tố dẫn tới bỏ lọt tội phạm. Đến nay, Bộ luật hình sự năm 2015 đã quy định rất chi tiết và khắc phục được tình trạng trên, đối tượng phạm tội không những là “người có năng lực trách nhiệm hình sự” mà còn bao gồm cả “pháp nhân thương mại” nếu có hành vi nguy hiểm cho xã hội, một cách cố ý hoặc vô ý xâm phạm các khách thể được Bộ luật hình sự bảo vệ đều phải chịu trách nhiệm hình sự.

 Đặc biệt, tại điều 9 về phân loại tội phạm, so với Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 vẫn giữ nguyên 4 loại tội phạm nhưng cách diễn đạt về các loại tội phạm này cũng đã rõ ràng, hợp lý hơn.

Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;

 Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;

 Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;

 Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

 Đặc biệt là vấn đề để phân biệt các loại tội phạm, ngoài tính chất nguy hiểm cho xã hội của từng loại tội phạm: đối với tội ít nghiêm trọng “… không lớn”; tội nghiêm trọng “… lớn”, tội rất nghiêm trọng “… rất lớn”; tội đặc biệt nghiêm trọng “… đặc biệt lớn” việc xác định 4 loại  tội phạm trên còn căn cứ vào việc xác định hình phạt đối với từng loại tội phạm:

Trước đây, đối với tội phạm ít nghiêm trọng, mức cao nhất của khung hình phạt chỉ quy định là “…đến 3 năm tù”, nay trong Bộ luật mới quy định  bổ xung thêm hình phạt: “mức cao nhất của khung hình phạtđối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm”;

Tội phạm nghiêm trọng, trước đây quy định mức cao nhất của khung hình phạt quy định “7 năm tù” nay quy định mới “…từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù”

Tội phạm rất nghiêm trọng, trước đây quy định mức cao nhất của khung hình phạt quy định “đến 15 năm tù” này quy định rõ khung hình phạt “từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù”

Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, trước đây quy định mức cao nhất của khung hình phạt “trên 15 năm tù, chung thân hoặc tử hình” nay quy định mới “từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình”.