Vận dụng Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào giảng dạy bài “Lý luận hình thái kinh tế - xã hội”
Thứ tư, 26.07.2023 01:21Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam; đẩy mạnh tuyên truyền các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến cán bộ, đảng viên, nhân dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác lý luận của Đảng ta hiện nay. Để góp phần thực hiện nhiệm vụ đó, giảng viên trường chính trị cần vận dụng Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào giảng dạy lý luận chính trị, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Lý luận hình thái kinh tế - xã hội là một trong những bài trọng tâm của phần chủ nghĩa duy vật lịch sử thuộc phần học “Nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin” trong Chương trình Trung cấp lý luận chính trị. Khi giảng bài học này, giảng viên cần phân tích rõ việc vận dụng các quy luật cơ bản quyết định sự vận động, phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, trước và sau Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ngoài ra, giảng viên cần khẳng định được giá trị của học thuyết hình thái kinh tế - xã hội trong việc chỉ ra các quy luật khách quan chi phối sự vận động và phát triển của xã hội loài người.
Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong bài đề cập, giảng viên phải kiên quyết bác bỏ quan điểm phủ nhận vai trò nền tảng của chế độ công hữu trong nền kinh tế; đồng thời, khắc phục triệt để quan niệm giản đơn, siêu hình, chủ quan duy ý chí về chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa (XHCN) và vai trò nền tảng của nó. Nhận thức đầy đủ về mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế, chính trị và các quy luật của kinh tế thị trường; xác định vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế và loại hình sở hữu nhà nước, tập thể nhưng phải tái cấu trúc để hiệu quả hơn, trên cơ sở coi các thành phần kinh tế và loại hình sở hữu khác cũng có vai trò nhất định, (Kinh tế tư nhân phải được xem là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế); nhận diện chính xác những biểu hiện của tham nhũng, thực hiện hiệu quả cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước tại địa phương, đơn vị; xử lý nghiêm khắc các cá nhân, tổ chức phạm tội tham ô, tham nhũng, lãng phí.
Giảng viên cần làm cho người học tin tưởng vào tính đúng đắn của đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Kiên định lập trường chính trị, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị ở Việt Nam hiện nay. Vận dụng được mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế và chính trị để nhận diện, phê phán những quan điểm sai trái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị ở Việt Nam hiện nay.
Về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội “bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam. Ở nội dung này, giảng viên cần làm cho học viên có nhận thức, tư duy đúng đắn về sự phát triển “bỏ qua”. Với xuất phát điểm thấp đi lên chủ nghĩa xã hội, nước ta không thể quá độ trực tiếp để đi lên chủ nghĩa xã hội. Do đó, quan niệm “bỏ qua” - như trước đổi mới - bỏ qua giai đoạn phát triển TBCN là chủ quan, duy ý chí. Trong đường lối đổi mới, Đảng ta đã có quan niệm một cách đúng đắn về sự phát triển “bỏ qua”. Đó là “bỏ qua” việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt là khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại.
Về quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất: Nhận thức và vận dụng quy luật trong thời kỳ trước đổi mới (nhận thức không đúng, vận dụng dập khuôn, máy móc), trong quan hệ sản xuất chỉ thừa nhận sở hữu nhà nước và tập thể; quan hệ tổ chức, quản lý sản xuất thực hiện theo kiểu mệnh lệnh hành chính, tập trung cao độ; phân phối bình quân làm triệt tiêu động lực phát triển. Nhận thức và vận dụng quy luật thời kỳ sau đổi mới nhận thức đúng, vận dụng sáng tạo, phù hợp): xây dựng phát triển kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa - kinh tế nhiều thành phần, nhiều loại hình sở hữu; tổ chức quản lý nhiều hình thức phân phối, phân phối chủ yếu theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, đồng thời, theo mức đóng góp vốn cùng các nguồn lực khác và phân phối thông qua hệ thống an sinh, phúc lợi xã hội.
Một trong những định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030 được Đại hội XIII đề ra là nắm vững và xử lý tốt các mối quan hệ lớn, trong đó có quan hệ “giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất XHCN”1. Mối quan hệ này phản ánh quy luật vận động và phát triển cơ bản của xã hội loài người.
Về quan hệ sản xuất, Đại hội XIII của Đảng xác định: “Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó: kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác không ngừng được củng cố, phát triển; kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng; kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được khuyến khích phát triển phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội” 2.
Để bảo đảm định hướng XHCN của nền kinh tế, kinh tế nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo, phải là công cụ, lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô, định hướng, điều tiết, dẫn dắt, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, khắc phục các khuyết tật của cơ chế thị trường. Các doanh nghiệp nhà nước chủ yếu tập trung vào những lĩnh vực then chốt, địa bàn quan trọng, quốc phòng, an ninh; hoạt động theo cơ chế thị trường, cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Trong bối cảnh lực lượng sản xuất của chúng ta chưa phát triển, không đồng đều thì việc sử dụng nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo càng trở nên cần thiết và hoàn toàn phù hợp với quan điểm của V.I.Lênin về sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên CNXH.
Cùng với việc xây dựng và từng bước hoàn thiện quan hệ sản xuất, Đảng ta hết sức coi trọng việc phát triển lực lượng sản xuất, trong đó phát triển nguồn nhân lực nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao được coi là một trong những đột phá chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong nhiệm kỳ Đại hội XIII và cho cả những năm tiếp theo.
Đại hội XIII của Đảng khẳng định: Tiếp tục thực hiện nhất quán chủ trương khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại.
Hiện nay, chúng ta đang sống trong điều kiện của cách mạng khoa học, công nghệ hiện đại, của kinh tế tri thức, của quá trình chuyển động từ thế giới “tròn” sang thế giới “phẳng”, một thời kỳ mở ra nhiều cơ hội và cũng không ít thách thức đối với tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ mà Việt Nam không là ngoại lệ. Để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, đòi hỏi chúng ta phải quán triệt sâu sắc tinh thần Đại hội XIII của Đảng, thực sự coi khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại.
Về quy luật cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng: Trước đổi mới, nhấn mạnh thái quá vai trò của chính trị, chủ quan, duy ý chí, vi phạm quy luật kinh tế khách quan; chính trị can thiệp quá sâu vào các quá trình kinh tế - xã hội; bộ máy hành chính tập trung, quan liêu, cồng kềnh, kém hiệu quả. Từ đổi mới đến nay, gắn đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị; thực hiện nguyên tắc tập trung - dân chủ. Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN vận hành theo quy luật kinh tế khách quan; xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN gắn liền với giữ vững, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam…
Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng khẳng định được vai trò lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo đất nước, đó là tiền đề chính trị hết sức quan trọng để đưa đất nước ta đi lên CNXH “bỏ qua” chế độ TBCN. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII khẳng định: “Sau 35 năm đổi mới, thế và lực, sức mạnh tổng hợp quốc gia, uy tín quốc tế của đất nước ngày càng được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Giảng viên cần làm rõ quan điểm của Đảng trong đường lối đổi mới đã chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế phát triển. Bên cạnh những thời cơ, cũng xuất hiện những nguy cơ chệch hướng XHCN. Vì vậy, việc phát huy vai trò của nhân tố chủ quan, của Đảng, Nhà nước và nhân dân để chớp thời cơ và vượt qua nguy cơ, khó khăn, thách thức có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Trong quá trình giảng dạy bài “Lý luận hình thái kinh tế - xã hội nói riêng và phần học “Nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin” nói chung, giảng viên cần tiếp tục quán triệt, vận dụng Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; định hướng và khẳng định cho học viên con đường Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta lựa chọn hoàn toàn đúng đắn, với mục tiêu cuối cùng: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh.
ThS. Nguyễn Thị Thúy Hằng – Khoa Lý luận cơ sở
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr. 59.
2. Sđd tr71.
• Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là con đường phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam
• Nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu thực tế cho học viên các lớp bồi dưỡng của Thành ủy Việt Trì
• Nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ trường lần thứ IX (2020 - 2025)
• Một số bài học kinh nghiệm về thực hiện chính sách tôn giáo, tín ngưỡng của tỉnh Phú Thọ
• Tạo sự đồng thuận phấn đấu Trường Chính trị tỉnh đạt chuẩn mức 1 vào năm 2025
• Phát huy tính tích cực lao động của đội ngũ cán bộ, giảng viên trong thực hiện mục tiêu xây dựng trường chính trị đạt chuẩn
• Kinh nghiệm trong chuyển đổi số ở tỉnh Phú Thọ
• Đảng bộ Trường Chính trị tỉnh tiếp tục phát huy sức sáng tạo, hiệu quả trong hoạt động sinh hoạt chuyên đề
• Khối thi đua các cơ quan Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể tỉnh Phú Thọ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2022