TÌM HIỂU NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT PHÍ VÀ LỆ PHÍ NĂM 2015

Luật phí và lệ phí năm 2015 quy định Danh mục phí, lệ phí; người nộp phí, lệ phí; tổ chức thu phí, lệ phí; nguyên tắc xác định mức thu,miễn, giảm, thu,nộp, quản lý, sử dụng phí, lệ phí; thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức trong quản lý phí, lệ phí”.Về đối tượng áp dụng, Luật quy địnháp dụng đối với cơ quan nhà nước, bao gồm cả cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức, cá nhân liên quan đến thu, nộp, quản lý và sử dụng phí, lệ phí

Thứ hai, về các hành vi nghiêm cấm và xử lý vi phạm

Để bảo đảm thống nhất quản lý về phí và lệ phí, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; đồng thời bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, Điều 16 Luậtphí và lệ phí năm 2015 quy định các hành vi nghiêm cấm bao gồm: tự đặt và thu các loại phí, lệ phí; thu, nộp, quản lý và sử dụng khoản thu phí, lệ phí trái với quy định của pháp luật. Trường hợp vi phạm các quy định của pháp luật về phí, lệ phí thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Thứ ba, về danh mục và thầm quyền quy định phí, lệ phí

Phí, lệ phí liên quan đến quyền và nghĩa vụ của công dân; để đảm bảo rõ ràng, minh bạch về quyền và trách nhiệm của công dân, Danh mục chi tiết các khoản phí, lệ phí được ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí. Theo đó, về Danh mục phí có 245 loại phí thuộc 13 lĩnh vực, 123 loại lệ phí thuộc 5 lĩnh vực; đồng thời, quy định Danh mục các sản phẩm, dịch vụ chuyển từ phí sang giá dịch vụ do nhà nước định giá gồm 17 loại phí. Quy định cụ thể thẩm quyền của 04 cơ quan quy định các khoản phí, lệ phí trong Danh mục phí, lệ phí; được quy định mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí đó là: Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.

Thứ tư, về thẩm quyền và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước về quản lý phí và lệ phí

Luật phí và lệ phí năm 2015 quy định thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao, VKSND tối cao, bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ; quy định trách nhiệm của Hội đồng nhân dântỉnh; Ủy ban nhân dân tỉnh trong quản lý phí và lệ phí.

Thứ năm, về nguyên tắc xác định mức thu phí

Luật phí và lệ phí quy định nguyên tắc xác định mức thu phí được xác định cơ bản bảo đảm bù đắp chi phí, có tính đến chính sách phát triển kinh tế - xã hộicủa Nhà nước trong từng thời kỳ, bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân

Thứ sáu, về miễn, giảm phí, lệ phí

Mỗi loại phí, lệ phí đối tượng chịu phí, đối tượng sử dụng và phương thức tính phí rất khác nhau; chính sách của nhà nước trong từng giai đoạn khác nhau, vì vậy, Điều 10 Luật phí và lệ phí năm 2015 quy định: Các đối tượng thuộc diện miễn, giảm phí, lệ phí bao gồm trẻ em, hộ nghèo, người cao tuổi, người khuyết tật, người có công với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và một số đối tượng đặc biệt theo quy định của pháp luật. Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định cụ thể đối tượng được miễn, giảm án phí và lệ phí tòa án. Chính phủ quy định cụ thể đối tượng được miễn, giảm đối với từng khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền. Bộ trưởng Bộ Tài chính, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể đối tượng được miễn, giảm đối với từng khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền.

Thứ bảy, về thu, nộp, quản lỷ và sử dụng phí, lệ phí

Để đảm bảo quản lý thống nhất nguồn thu từ phí, lệ phí; đồng bộ với quy định tại Luật ngân sách nhà nước,Điều 12Luật phí và lệ phí 2015 quy định: Phí thu từ các hoạt động dịch vụ do cơ quan nhà nước thực hiện phải nộp vào ngân sách nhà nước, trường hợp cơ quan nhà nước được khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí thì được khấu trừ, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước. Phí thu từ các hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện được để lại một phần hoặc toàn bộ số tiền phí thu được để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí trên cơ sở dự toán được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước. Số tiền phí được khấu trừ và được để lại cho tổ chức thu để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí. Căn cứ tính chất, đặc điểm của từng loại phí, cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định mức để lại cho tổ chức thu phí; Số tiền phí để lại được quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật; hằng năm phải quyết toán thu, chi. Số tiền phí chưa chi trong năm được chuyển sang năm sau để tiếp tục chi theo chế độ quy định.

Luật phí và lệ phí năm 2015có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017 từng bước khắc phục hạn chế trong quản lý nguồn thu từ phí, lệ phí; nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra đối với quá trình đổi mới cơ chế quản lý các đơn vị sự nghiệp công lập, đẩy mạnh xã hội hóa một số loại hình dịch vụ công, phù hợp với sự vận hành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Luật  góp phần thiết lập khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ, đảm bảo thống nhất, phù hợp với quy định pháp luật có liên quan; đảm bảo chính sách phí, lệ phí công khai, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy cải cách hành chính, xây dựng mục tiêu dân giàu, nước  mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.